Door publicaties van salarissen van directeuren van organisaties in ontwikkelingshulp in Nederland waren wij al terughoudender en kritischer geworden in onze uitgaven op dit terrein. Een kennis van ons met eigen ervaring in ontwikkelingshulp heeft zelf een project voor straatkinderen opgezet, zonder overhead, omdat ook in zijn organisatie teveel werd verspild. Frans heeft daarnaast nog veel vragen bij het nut van het werk dat men doet. Tot mijn teleurstelling moet ik zeggen, dat wij niet positiever zijn geworden. De eigenaar van ons guesthouse in Phonsavan had het geluk een ‘ godfather’ uit Zwitserland te hebben, een man die zich over hem ontfermde, zorgde dat hij een goede opleiding kreeg en kon werken in Zwitserland. Hij is nu terug hier, maar is moe van alle ontwikkelingsprojecten, omdat het geld niet bij de mensen komt waar het voor is bedoeld. Als voorbeeld noemt hij de Mine Advisery Group, de groep die een explosief-vrij pad aanlegde in de vlakte van de kruiken. Ze kregen 1.200.000 USD en ze betaalden de LAO-mensen die het werk deden 2 USD per dag, terwijl ze hun eigen eten moesten betalen. ‘ Ze stelen, zowel van de westerlingen als van de LAO’ was zijn verbitterde uitspraak. Ze kopen mooie brommertjes voor mooie meisjes in plaats van de mensen behoorlijk te betalen of spullen te kopen waar de mensen mee verderkomen. Op de vraag of wij dan iets zouden kunnen doen was zijn antwoord dat we niets kunnen doen, behalve heel individueel, zoals zijn ‘ godfather’.

Dit komt overeen met de Engelsman, die we ontmoetten en die jarenlang samen met een Nederlander in Cambodja een bedrijfje had voor de ontwikkeling van software. Ze werden ingehuurd door organisaties voor ontwikkelingshulp, maar hun opdrachtgevers verdienden 5x zoveel dan hij, terwijl hij als ondernemer alle risico’s loopt. Zo bureaucratisch en zulke incompetente mensen. Hij is ermee gestopt, omdat hij genoeg had van dit ‘ misbruik’. Zou idealisme niet meer bestaan? Het land is ook geen democratie, dus dat versterkt deze cultuur wellicht nog. Ik vind het moeilijk te accepteren, dat hier niets aan te doen zou zijn. Op onze weg naar Phonsavan sliepen we in een heel basaal guesthouse. Geen electriciteit, hurk toilet met waterton en pannetje als gezamenlijke badkamer. Wij waren de enige gasten. Het heeft alle potenties om er iets heel moois van te maken. Het ligt aan een meer, met een groot terras, maar de plastic stoelen op het terras zijn vies en kapot. De tafelbladen zijn bedekt met kunststofplaten, die buigen, de verf is afgebladderd, kortom: er is goedkoop materiaal gebruikt, waarschijnlijk omdat er geen geld is, er wordt niet aan marketing gedaan om de lokatie te promoten, waardoor het gebouw verloedert en er niemand meer komt. Dit moet toch anders kunnen?