Onze reis staat de laatste paar dagen in het licht van de Rode Khmer en Pol Pot. We hebben daar natuurlijk al heel veel over gelezen, maar hadden tot nu toe nog niet veel mensen gesproken die er daadwerkelijk mee te maken hadden. Dat gebeurde heel spontaan. Tijdens een koffiestop op weg naar Pursat, kwam een Frans sprekende meneer aan onze tafel zitten om een praatje te maken. Al gauw bleek, dat hij gevochten had tegen Pol Pot. In die tijd durfde hij niet te laten blijken dat hij Frans sprak, want dat zou zijn dood hebben betekend. Het was een periode waarin veel honger werd geleden, mensen om willekeurige redenen werden vermoord, waardoor er veel angst was en geen enkele zekerheid meer. Hij deed er niet heel dramatisch over, maar benadrukte wel dat de boerenbevolking veel vertrouwen heeft in het huidige regiem, omdat ze verbeteringen ervaren, doordat er betere wegen komen en beter onderwijs voor iedereen.
De dag erna, op 7 januari, bleek het dertig jaar geleden dat het Pol Potregiem door de Vietnamezen werd overmeesterd. Om 07.00 uur aan het ontbijt werden er op tv al beelden vertoond van de feestelijkheden in Pnom Penh en werden mensen geinterviewd. Onderweg hing overal de Cambodjaanse vlag uit, maar door het taalprobleem kwamen we niet te weten wat deze dag voor de Cambodjanen betekent.
Een echte confrontate met deze afschuwelijke periode was ons bezoek op 9 januari aan de Killing Fields. De plaats waar 17.000 mensen in massagraven werden gevonden In het Genocide Museum, dat we daarna bezochten, zagen we de gevangeniscellen, waar de mensen moesten wachten tot ze afgevoerd werden naar de plaats waar ze letterlijk werden afgemaakt. Het is een voormalig schoolgebouw. De klaslokalen werden gevangeniscellen. Er waren foto’s van gevangenen, die hier gruwelijk werden gemarteld. Ze vonden de dood ook niet door de kogel, maar door allerlei ander afschuwelijke methodes. Het wordt dan ook afslachten genoemd. Dit was geen vrolijke dag. We vragen ons regelmatig af hoe het toch kan, dat zo’n lief, aardig volk tot zulke afschuwelijke dingen in staat is. Maar misschien zit een dergelijke schizofrenie wel in de mens?
Eveline